Beschikbare kennis ecologische effecten op watersysteem bij aquathermie in beeld gebracht

18-02-2021
1383 keer bekeken
Aquathermie is technisch een goed ontwikkelde warmtebron. Er zijn al twintig jaar praktijkervaringen opgedaan. Om aquathermie op grote schaal in te kunnen zetten voor de verwarming en koeling van gebouwen is nog wel meer kennis nodig op het gebied van bijvoorbeeld governance en de gevolgen voor de ecologie van het water. Hiervoor werkt NAT met een onderzoeksagenda. 


Onderzoeksagenda NAT

NAT heeft in de pariode 2019-2023 gewerkt met een onderzoeksagenda om vragen voor grootschalige toepassing van aquathermie te beantwoorden. De onderzoeksvragen gaan over governance, juridische onderwerpen, financiering, samenwerking, maatschappelijke business cases en praktijk. 

Wat weten we al over de ecologische effecten op het watersysteem bij inzet van aquathermie? Deze vraag leeft bij waterbeheerders, want zij krijgen steeds vaker vergunningsaanvragen voor aquathermie-installaties. WarmingUP heeft deze vraag onderzocht .

Het WarmingUP-onderzoek ‘Effecten van koudelozingen op het ecologisch functioneren van oppervlaktewatersystemen’ geeft antwoord op de vraag in de vorm van een levend document. Netwerk Aquathermie deelt deze kennis graag om er gezamenlijk voor te zorgen dat aquathermie echt een alternatief wordt voor het collectief verwarmen en koelen van gebouwen. Het document geeft inzicht in welke kennis beschikbaar is en welke kennis nog ontbreekt. Met behulp van deze informatiebron kunnen waterbeheerders een betere inschatting maken van te verwachten positieve en negatieve effecten bij het vergunnen van aquathermie-installaties.
 

Van potentie naar praktijk op grote schaal

“Onzekerheid hoe aquathermie het ecologisch functioneren van oppervlaktewateren beïnvloedt, belemmert de toepassing op grote schaal”, aldus Ida de Groot-Wallast, expert bij Deltares. De potentie van oppervlaktewater gebruiken als warmtebron om gebouwen te verwarmen of te koelen is groot. Waterbeheerders zijn een belangrijke schakel om die potentie om te zetten naar praktijk op grote schaal, denk aan een stad of regio. Verschillende studies en succesvolle praktijkcases op kleine schaal laten zien dat aquathermie een goed en duurzaam alternatief is. De Groot-Wallast: “Opschalen naar stad of regioniveau brengt nieuwe kennisvragen met zich mee, deze identificeren we en pakken we samen op met de waterbeheerders en andere belanghebbenden.” Nieuwe kennis voegen de onderzoekers en de waterbeheerders toe aan dit levend document.
 

Overzicht beschikbare kennis temperatuur versus ecologie

Het onderzoek geeft een overzicht van welke kennis beschikbaar is over temperatuureffecten van koudelozingen op het ecologisch functioneren van watersystemen. Het onderzoek maakt onderscheid in effecten op chemische processen, effecten op soortgroepen en gevolgen voor het voedselweb. Per onderdeel is, zo mogelijk met kengetallen, beschreven wat bekend is over hoe het onderdeel reageert op een daling in temperatuur. Zo blijken bijvoorbeeld effecten van koudelozingen op vissen redelijk goed bekend, maar de effecten op macrofyten divers, en is voor deze soortgroep nog geen eenduidig beeld af te leiden.
 

Prioriteren kennisleemtes

Het onderzoek biedt ook inzicht in welke kennis ontbreekt en is daarmee een goed startpunt voor het prioriteren van kennisverzameling en -ontwikkeling. Er is bijvoorbeeld beperkt kennis beschikbaar over de belangrijke relatie tussen temperatuurverandering enerzijds en (competitie tussen) fytoplankton en macrofyten anderzijds. Samen met waterschappen, provincies, gemeenten, kennisinstellingen en andere partijen kan de benodigde kennisverzameling en -ontwikkeling geagendeerd en uitgevoerd worden. Voor de opzet van de benodigde monitoring kan het eerder gepubliceerde ‘Monitoringsplan Ecologische Effecten Thermische Energie Oppervlaktewater’ gebruikt worden. Zo bouwen we met elkaar kennis over de effecten op. Met behulp van een gezamenlijke database kan de kennis ontsloten en geraadpleegd worden om effecten van koudelozingen op het ecologisch functioneren van watersystemen te voorspellen.
 

Samenwerking WarmingUp - NAT

Met de kennisontwikkeling in WarmingUP en de samenwerking met het Netwerk Aquathermie zorgen we er gezamenlijk voor dat aquathermie echt een alternatief wordt voor het collectief verwarmen en koelen van gebouwen. In WarmingUP werken ruim veertig partijen uit de hele warmteketen samen aan het ontwikkelen van toepasbare kennis, zodat collectieve warmtesystemen betrouwbaar, duurzaam en betaalbaar zijn voor de warmtetransitie.

Dit rapport is een bijdrage aan onderzoeksvraag 3.1 van de onderzoeksagenda van NAT

Foto: Glanzig fonteinkruid, Fotograaf: John van Schie
 

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Cookie-instellingen